Στρογγυλό τραπέζι για τον συμμετοχικό σχεδιασμό

Την Τετάρτη 19 Μαΐου 2021 το Πάντειο Πανεπιστήμιο διοργάνωσε ένα ηλεκτρονικό στρογγυλό τραπέζι με θέμα τον συμμετοχικό σχεδιασμό και τη συν-δημιουργία στον δημόσιο τομέα στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος CoSIE. Σε αυτό εκτός των εμπλεκόμενων φορέων, του Παντείου Πανεπιστημίου και του Δήμου Αγίου Δημητρίου, συμμετείχαν και άλλοι φορείς και ακαδημαϊκοί από τον χώρο των κοινωνικών επιστημών και της δημόσιας διοίκησης αλλά και από την τοπική αυτοδιοίκηση.

Στη διάρκεια της συνάντησης συζητήθηκε η σημασία της συμμετοχής των πολιτών σε όλα τα βήματα του συμμετοχικού σχεδιασμού και η αναγκαιότητα ιδίως σε ό,τι αφορά την τοπική αυτοδιοίκηση. Παρουσιάστηκαν, επίσης, τα βασικά ευρήματα του ερευνητικού προγράμματος τόσο μέσω άλλων περιπτώσεων όσο και στο πλαίσιο της συνεργασίας με τον Δήμο Αγίου Δημητρίου και τους Δημοτικούς Λαχανόκηπους.

Αναφέρθηκαν, τέλος, ορισμένα παραδείγματα εφαρμογής του συμμετοχικού σχεδιασμού σε άλλους Δήμους, αλλά εκφράστηκε και ενδιαφέρον από εκπροσώπους Δήμων που δεν είχαν γνώση του συμμετοχικού σχεδιασμού για συνεργασία στο μέλλον. Όπως προέκυψε, παρά τις δυσκολίες και τις διοικητικές αγκυλώσεις, υπάρχει εύφορο έδαφος και ενδιαφέρον για εφαρμογή και συνεργασίες, ενώ παρόμοιες προσπάθειες θεωρήθηκαν πολύ σημαντικές καθώς το έως σήμερα εφαρμοζόμενο μοντέλο με τις αποφάσεις να λαμβάνονται ερήμην των πολιτών ή με μια επιφανειακή διαβούλευση θεωρήθηκε ξεπερασμένο.

Τελική συνάντηση του προγράμματος CoSIE

Στις 4 και 5 Μαΐου 2021 έλαβε χώρα ηλεκτρονικά η τελευταία συνάντηση του ερευνητικού προγράμματος CoSIE, η οποία είχε αρχικά σχεδιαστεί να γίνει στο Ελσίνκι. Την πρώτη ημέρα της συνάντησης έλαβαν μέρος μόνο οι βασικοί ακαδημαϊκοί φορείς που συμμετείχαν στο πρόγραμμα. Στη διάρκειά της παρουσιάστηκαν τα τελευταία παραδοτέα του προγράμματος, όπως ο οδικός χάρτης για τον συμμετοχικό σχεδιασμό και το MOOC για τον συμμετοχικό σχεδιασμό. Ως προς τον οδικό χάρτη υπογραμμίστηκε η σημασία μετάφρασής του στις εθνικές γλώσσες για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και δυνατότητα διάχυσης, αλλά ενδεχομένως και αξιοποίησης από τοπικούς ή εθνικούς φορείς εφόσον προκύψει ενδιαφέρον. Συζητήθηκαν επίσης παραδοτέα που αφορούν τη χρήση εργαλείων που συνδράμουν στην εφαρμογή του συμμετοχικού σχεδιασμού, όπως το Cosmos tool. Σε πολλά από αυτά υπήρξε καθοριστική η αξιοποίηση και αξιολόγηση από την ελληνική πλευρά στο πλαίσιο του ελέγχου του οδικού χάρτη, όπως τονίστηκε χαρακτηριστικά. Το βασικό συμπέρασμα ήταν ότι ο συμμετοχικός σχεδιασμός στον δημόσιο τομέα, ιδίως σε τοπικό επίπεδο, είναι πολύ χρήσιμος, αλλά δεν μπορεί να εφαρμόζεται με τον ίδιο τρόπο σε κάθε εθνικό ή και τοπικό πλαίσιο. Σημαντικοί παράγοντες είναι οι χρήστες των υπηρεσιών, οι πολίτες, και η αντίληψη των τοπικών ή εθνικών αρχών για τον ρόλο των πολιτών. Η διαδικασία δεν είναι ούτε εύκολη, ούτε αυτονόητη και ευθύγραμμη, ενώ τα διάφορα εργαλεία που αξιοποιήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος μπορεί να είναι χρήσιμα, αλλά και αυτά πρέπει να κρίνονται κατά περίπτωση. Για τη συνάντηση βλ. και https://cosie.turkuamk.fi/general/intangible-presents-to-all-cosie-folks/

Ο οδικός χάρτης του συμμετοχικού σχεδιασμού στην απεικονιστική του εκδοχή

Η δεύτερη μέρα της συνάντησης ήταν ανοικτή και στους συνεργαζόμενους φορείς στους οποίους εφαρμόστηκε ο συμμετοχικός σχεδιασμός και συμμετείχαν πάνω από 85 εκπρόσωποι. Κατά τη διάρκειά της παρουσιάστηκαν τα πιο βασικά ευρήματα περιληπτικά, συζητήθηκε η εμπειρία των φορέων και η δυνατότητα επέκτασης του συμμετοχικού σχεδιασμού στο μέλλον και σε ευρύτερο επίπεδο. Πλέον εκκρεμεί η τελική υποβολή ορισμένων παραδοτέων μέχρι το τέλος του Μαΐου μεταξύ των οποίων και η τελική έκθεση του πακέτου εργασίας 7 σχετικά με την εφαρμογή και την αξιολόγηση του οδικού χάρτη στην Ελλάδα (Δημοτικοί Λαχανόκηπου, Δήμου Αγίου Δημητρίου) που βρίσκεται στη διαδικασία συγγραφής από την ελληνική ομάδα. Περισσότερα για τον οδικό χάρτη εδώ: https://cosie.turkuamk.fi/roadmap/

Συνέχιση της συνεργασίας Παντείου Πανεπιστημίου και Δήμου Αγ. Δημητρίου

Η συνεργασία του Παντείου Πανεπιστημίου με τον Δήμο Αγίου Δημητρίου και τους Δημοτικούς Λαχανόκηπους στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος CoSIE (Co-creation of Service Innovation in Europe) για τον συμμετοχικό σχεδιασμό, συνεχίζεται παρά τα προβλήματα που έχουν ανακύψει λόγω της πανδημίας του Covid-19 από τον Μάρτιο του 2020. Πρόσφατα ολοκληρώθηκε ένας πρώτος γύρος συνεντεύξεων με ωφελούμενους των Δημοτικών Λαχανόκηπων, οι οποίοι μίλησαν για τις εμπειρίες τους και τις ιδέες τους στο πλαίσιο του Community Reporting. Τα ευρήματα θα αξιοποιηθούν σε έναν δεύτερο γύρο συναντήσεων και συζητήσεων, ο οποίος θα πραγματοποιηθεί προς το τέλος του προγράμματος είτε δια ζώσης είτε ηλεκτρονικά, ανάλογα με τις επικρατούσες συνθήκες.

Εκτός από τις ιστορίες των ωφελούμενων πραγματοποιήθηκαν συνεντεύξεις με τους υπεύθυνους του Δήμου Αγίου Δημητρίου σχετικά με τους Δημοτικούς Λαχανόκηπους, ενώ έλαβε χώρα και μία διαδικτυακή συζήτηση με θέμα την δυνατότητα αξιοποίησης νέων τεχνολογιών και τεχνικών ενεργοποίησης των ωφελούμενων με σκοπό την καλύτερη δυνατή επίτευξη του συμμετοχικού σχεδιασμού.

Συνεντεύξεις με μέλη του φορέα στους Δημοτικούς Λαχανόκηπους, 18/12/2020 (φωτογραφία: Α. Σακελλαρίου)

Στην διαδικτυακή αυτή συνάντηση συζητήθηκαν δυνατότητες χρήσης των νέων τεχνολογιών, ιδίως αξιοποίηση της σελίδας των Δημοτικών Λαχανόκηπων στο Facebook, η περαιτέρω αξιοποίηση του Community Reporting και το τι αναμένεται σε επόμενα βήματα, καθώς επίσης η παρουσίαση του ψηφιακού εργαλείου Cosmos που χρησιμοποιεί μία σειρά από μοντέλα για την καλύτερη εφαρμογή και αξιοποίηση του συμμετοχικού σχεδιασμού.

Διαδικτυακή συνάντηση, 21/01//2021

Στους επόμενους δύο μήνες θα συνεχιστούν οι δράσεις και η συνεργασία μεταξύ του Δήμου Αγίου Δημητρίου και του Παντείου Πανεπιστημίου ώστε να καταγραφούν όλες οι θετικές και αρνητικές παράμετροι του συμμετοχικού σχεδιασμού και να αποσταλούν στους επικεφαλής του προγράμματος.

Στρογγυλό τραπέζι και συζήτηση στον Δήμο Αγίου Δημητρίου

Την Τετάρτη 9 Σεπτεμβρίου 2020, πραγματοποιήθηκε στον Δήμο Αγίου Δημητρίου ένα τοπικό στρογγυλό τραπέζι – ανοικτή συζήτηση (workshop) μεταξύ εκπροσώπων του Δήμου και του Παντείου Πανεπιστημίου, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος CoSIE (Co-creation of Service Innovation in Europe). Στην συνάντηση συζητήθηκαν θέματα που αφορούν στην εφαρμογή του συμμετοχικού σχεδιασμού τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο (εμπειρίες, ιδέες, προτάσεις), καθώς επίσης τα επόμενα βήματα συνεργασίας για την εφαρμογή του συμμετοχικού σχεδιασμού στην περίπτωση των Δημοτικών Λαχανόκηπων. Το κύριο συμπέρασμα που προέκυψε ήταν ότι ο συμμετοχικός σχεδιασμός (co-creation) δεν εφαρμόζεται σε τοπικό επίπεδο, ενώ είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις εφαρμογής του σε εθνικό επίπεδο. Η υιοθέτηση συμμετοχικών διαδικασιών κρίθηκε σημαντική και αρκετά ενδιαφέρουσα ως διαδικασία, υπογραμμίστηκαν, όμως, και οι δυσκολίες που ενδέχεται να προκύψουν κατά την εφαρμογή τους.

Υπενθυμίζεται πως η δομή του Δήμου Αγίου Δημητρίου, που έχει ενταχθεί στο ερευνητικό πρόγραμμα, είναι οι Δημοτικοί Λαχανόκηποι, και κατά την διάρκεια του προγράμματος θα γίνει προσπάθεια να βελτιωθούν οι ποικίλες μέθοδοι του συμμετοχικού σχεδιασμού, με σκοπό να καταγραφούν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά τους, αλλά και οι δυνατότητες που αυτές δίνουν για την βελτίωση του δημόσιου τομέα γενικότερα.

Στο Workshop από την πλευρά του Δήμου συμμετείχαν η εντεταλμένη δημοτική σύμβουλος για τους Δημοτικούς Λαχανόκηπους, κα Κατερίνα Ασημακόπουλου, η νέα Γενική Γραμματέας του Δήμου Αγίου Δημητρίου, κα Λένα Χαλβατζά, ο νέος αντιδήμαρχος Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, κος Βασίλης Κουτσοβασίλης και ο υπεύθυνος γεωπόνος από την Υπηρεσία Πρασίνου, κος Παναγιώτης Καταχανάς, ενώ από την πλευρά του Παντείου Πανεπιστημίου, ο κος Γιώργος Αλεξιάς, Καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και ο κος Αλέξανδρος Σακελλαρίου, Δρ. Κοινωνιολογίας, Ερευνητής του προγράμματος CoSIE (Co-creation of Service Innovation in Europe).

Θα ακολουθήσουν και άλλες παρόμοιες συναντήσεις κατά την πορεία εφαρμογής του προγράμματος ώστε να παρέχεται η δυνατότητα αλληλεπίδρασης μεταξύ των εμπλεκομένων φορέων. Ο τελικός στόχος είναι η διοργάνωση ενός στρογγυλού τραπεζιού με θέμα τον συμμετοχικό σχεδιασμό που πρόκειται να διοργανωθεί κατά πάσα πιθανότητα στις αρχές του επόμενου έτους.

Από την συνάντηση-συζήτηση μεταξύ Δήμου Αγίου Δημητρίου και Παντείου Πανεπιστημίου.

(Φωτογραφία: Α. Σακελλαρίου)

Υπογραφή Σύμβασης με τον Δήμο Αγίου Δημητρίου

Την Δευτέρα 29 Ιουνίου 2020, το Πάντειο Πανεπιστήμιο υπέγραψε σύμβαση συνεργασίας με τον Δήμο Αγίου Δημητρίου στο πλαίσιο της υλοποίησης του ερευνητικού του προγράμματος CoSIE (Co-creation of Service Innovation in Europe), που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αφορά σε δράσεις Συμμετοχικού Σχεδιασμού.

Το ερευνητικό πρόγραμμα CoSIE επικεντρώνεται στην έννοια του co-creation, που αποδίδεται ως συμμετοχικός σχεδιασμός ή συν-δημιουργία/συν-διαμόρφωση, με έμφαση στον δημόσιο τομέα, καθιστώντας την συμμετοχή των πολιτών στον σχεδιασμό και στην διαμόρφωση πολιτικών και υπηρεσιών ως ουσιώδη και επιβεβλημένη και όχι μονόδρομη και εκ των άνω όπως συμβαίνει συνήθως.

Στην συνάντηση για την υπογραφή της σύμβασης συμμετείχαν από τον Δήμο, η Δήμαρχος κα Μαρία Ανδρούτσου, η εντεταλμένη Δημοτική Σύμβουλος για τους Δημοτικούς Λαχανόκηπους, κα Κατερίνα Ασημακοπουλου, και ο υπεύθυνος γεωπόνος από την Υπηρεσία Πρασίνου, κος Παναγιώτης Καταχανάς, ενώ από το Πάντειο Πανεπιστήμιο, ο κος Γιώργος Αλεξιάς, Καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και ο κος Αλέξανδρος Σακελλαρίου, Δρ. Κοινωνιολογίας, Ερευνητής Παντείου Πανεπιστημίου, Διδάσκων Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Επιστημονικά Υπεύθυνη του προγράμματος είναι η κα Αλεξάνδρα Κορωναίου, Καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στο Πάντειο Πάνεπιστήμιο και Κοσμήτορας Σχολής Κοινωνικών Επιστημών.

Η δομή του Δήμου που έχει ενταχθεί στο ερευνητικό πρόγραμμα είναι οι Δημοτικοί Λαχανόκηποι και κατά την διάρκεια του προγράμματος θα γίνει προσπάθεια να βελτιωθούν οι ποικίλες μέθοδοι του συμμετοχικού σχεδιασμού, με σκοπό να καταγραφούν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά τους, αλλά και οι δυνατότητες που αυτές δίνουν για την βελτίωση του δημόσιου τομέα γενικότερα.

Από την υπογραφή της σύμβασης μεταξύ Δήμου Αγίου Δημητρίου και Παντείου Πανεπιστημίου.

(Φωτογραφίες: Α. Σακελλαρίου)

Συνεργασία Παντείου Πανεπιστημίου και Δήμου Αγίου Δημητρίου: Η περίπτωση των Δημοτικών Λαχανόκηπων

Στο πλαίσιο του προγράμματος CoSIE (Co-creation of Service Innovation in Europe), και προκειμένου να λάβει χώρα ο έλεγχος του οδικού χάρτη (roadmap) για τον συμμετοχικό σχεδιασμό, το Πάντειο Πανεπιστήμιο θα συνεργαστεί με τον Δήμο Αγίου Δημητρίου και, συγκεκριμένα, με την πολιτική των δημοτικών λαχανόκηπων. Για τον σκοπό αυτό τα μέλη της ερευνητικής ομάδας του Παντείου Πανεπιστημίου επισκέφθηκαν τον χώρο των λαχανόκηπων και συζήτησαν με την υπεύθυνη κ. Ασημακοπούλου. Παρακάτω ακολουθεί μία σύντομη περιγραφή της εφαρμογής των λαχανόκηπων, όπως καταγράφεται από τον ίδιο τον Δήμο.

Ο σχεδιασμός, η οργάνωση και η άσκηση της κοινωνικής πολιτικής στην πόλη του Αγ. Δημητρίου αποτελούν προτεραιότητα για την διοίκηση του Δήμου. Οι δράσεις που αναπτύσσονται στην πόλη από την Υγειονομική και την Κοινωνική Υπηρεσία του Δήμου, από τον Οργανισμό Παιδείας, Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Προστασίας, αλλά και από τις εθελοντικές ομάδες πολιτών, είναι ανεκτίμητης αξίας και έχουν αποφέρει σημαντικά αποτελέσματα στον τομέα της κοινωνικής αλληλεγγύης. Σε κρίσιμες για την οικονομία και την κοινωνία περιόδους, όπως αυτή που διανύουμε, που ο κοινωνικός ρόλος του κράτους συρρικνώνεται, η Τοπική Αυτοδιοίκηση έρχεται με την δράση της να καλύψει δυναμικά άμεσες και καθημερινές ανάγκες των πολιτών, καθώς επίσης να συμβάλει στην διατήρηση της κοινωνικής συνοχής και ισορροπίας. Ιδίως στην διάρκεια της οικονομικής κρίσης η δραματική πορεία της ελληνικής οικονομίας είχε κάνει την ύφεση να μοιάζει ατελείωτη και μη υποφερτή για μία ολοένα αυξανόμενη μερίδα πολιτών. Υπό αυτές τις συνθήκες η ανάπτυξη δομών στήριξης, όπως π.χ. το Κοινωνικό Συσσίτιο, το Κοινωνικό Παντοπωλείο, το Κοινωνικό Φαρμακείο ή η Δημοτική Ιματιοθήκη, αποδείχθηκε αναπόφευκτη. Οι Δημοτικοί Λαχανόκηποι, όμως, ήταν ένα διαφορετικό έργο Κοινωνικής Πολιτικής. Μία δομή που δεν αφορά μόνο στην κοινωνία, αλλά και στο περιβάλλον, την οικολογία, τον σεβασμό στη φύση και την περιβαλλοντική εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση παιδιών και ενηλίκων. Η δημιουργία των Δημοτικών Λαχανόκηπων αποτέλεσε προεκλογική, όχι απλώς πρόταση, αλλά και δέσμευση της παρούσας Διοίκησης.

Σήμερα, μέσω των Δημοτικών Λαχανόκηπων, καταφέρνουν να καλύπτουν τις ανάγκες τους σε οπωροκηπευτικά προϊόντα 45 οικογένειες του Δήμου και επιπλέον να δίνουν το 10% της καλλιέργειάς τους για την κάλυψη των αναγκών του Κοινωνικού Παντοπωλείου του Δήμου μας, το οποίο υποστηρίζει πολλές άλλες οικογένειες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Οι Δημοτικοί Λαχανόκηποι ήταν μία τολμηρή εναλλακτική παρέμβαση μέσα στο βεβαρυμμένο αστικό περιβάλλον της πόλης του Αγίου Δημητρίου. Μίας πόλης πυκνοδομημένης με σημαντική έλλειψη χώρων πρασίνου.

Η υλοποίηση του Έργου

Αρχικά, αναζητήθηκε μία αδόμητη και μη οικοδομήσιμη έκταση ικανή να καλύψει αυτό το φιλόδοξο σχέδιο. Το κίνητρο ήταν η ολοένα αυξανόμενη ανάγκη να δοθεί η δυνατότητα σε κατοίκους να συμπληρώσουν τα αγαθά του οικογενειακού τραπεζιού απευθείας από το δικό τους περιβόλι. Ωστόσο, ο Αστικός ή Κοινωνικός ή Δημοτικός Λαχανόκηπος (Community Garden) είναι μία παλιά ιστορία, 150 περίπου χρόνων παλιά, τουλάχιστον για την Τοπική Αυτοδιοίκηση σε πόλεις της κεντρικής Ευρώπης, της Αμερικής, του Καναδά, της Αργεντινής κ.ά. Πρόκειται για ένα διαδεδομένο τρόπο παραγωγής και κατανάλωσης από τους ίδιους τους δημότες, προϊόντων της γης, τις περισσότερες φορές βιολογικών, προκειμένου να καταφέρουν να επιβιώσουν, ειδικά σε περιόδους που τα εισοδήματά τους δέχονται «πιέσεις» και περικοπές όπως συμβαίνει σήμερα στη χώρα μας.

Το έργο αυτό, ξεκίνησε στην πόλη του Αγ. Δημητρίου από το μηδέν. Η έκταση, συνολικά 2,5 στρεμμάτων, στην οποία αποφασίστηκε να υλοποιηθεί το έργο, ανήκε στο Δήμο, ήταν ανεκμετάλλευτη, εκτός σχεδίου, σε μία αρκετά υποβαθμισμένη γειτονιά στην άκρη της πόλης. Εκπονώντας ειδική μελέτη, δόθηκε μια νέα ευκαιρία στο κομμάτι αυτό της δημοτικής γης. Καθαρίστηκε, χωρίστηκε σε περιβόλια και αξιοποιήθηκε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, τόσο για τους δικαιούχους καλλιεργητές όσο και για τους περίοικους. Η υλοποίηση του Έργου των Λαχανόκηπων ήταν άμεση και κυρίως με πόρους του Δήμου.

 Οι δικαιούχοι επιλέγονται με κοινωνικοοικονομικά κριτήρια: την ανεργία, την οικογενειακή κατάσταση κ.λπ. και με προτεραιότητα στις ευπαθείς κοινωνικά ομάδες. Ο συνολικός χρόνος του δικαιώματος χρήσης της γης είναι 2 χρόνια. Η καλλιέργεια στους Δημοτικούς Λαχανόκηπους είναι αποκλειστικά βιολογική και αυτού του είδους την μέθοδο είναι υποχρεωμένοι να χρησιμοποιούν όλοι οι καλλιεργητές. Εξάλλου, η Βιολογική Καλλιέργεια έχει οριστεί και από τον Κανονισμό Λειτουργίας (που συστήθηκε από την έναρξη του έργου) ως ο μοναδικός τρόπος καλλιέργειας. Τους όρους του Κανονισμού Λειτουργίας έχουν αποδεχθεί όλοι οι δικαιούχοι κατά την παραλαβή του περιβολιού τους και έτσι διασφαλίζεται η ποιότητα στην καλλιέργεια.

Στόχος του Δήμου Αγ. Δημητρίου με το έργο αυτό είναι, πρωταρχικά, η ανακούφιση των νοικοκυριών με χαμηλά εισοδήματα, αλλά και η προσφορά μιας εναλλακτικής διεξόδου για τους πολίτες. Συμπληρωματικά, τα οικολογικά και περιβαλλοντικά οφέλη είναι πολλαπλά και πολύ σημαντικά. Η δημιουργία περιβολιών μέσα στο πυκνοδομημένο περιβάλλον της πόλης αποτελεί μία εναλλακτική πράσινη πρόταση, αναβαθμίζοντας ταυτόχρονα το επίπεδο της ζωής των περιοίκων και βελτιώνοντας αισθητικά την περιοχή. Τα κοινωνικά οφέλη επίσης είναι πολύ σημαντικά. Αρκεί να αναφέρουμε πως η ενασχόληση με τους λαχανόκηπους συμβάλλει στην εξοικείωση των νέων ανθρώπων με την γη και την καλλιέργεια, δίνοντας ακόμη και κίνητρο σε κάποιους από αυτούς να στρέψουν το επαγγελματικό τους ενδιαφέρον προς τον συγκεκριμένο τομέα.

Μιλάμε στην ουσία για μία δράση που διαμορφώνει νησίδες συλλογικότητας στην τοπική κοινωνία. Φέρνει κοντά τους πολίτες που ασχολούνται, ανθρώπους διαφόρων ηλικιών και κουλτούρας, οι οποίοι κοινωνικοποιούνται και απασχολούνται δημιουργικά προς όφελος της οικογένειας τους. Ακόμη, οι Δημοτικοί Λαχανόκηποι έχουν ήδη αποτελέσει κέντρα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για τους μαθητές της πόλης του Αγ. Δημητρίου χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς. Είναι σημαντικό μία κοινωνική δομή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να βοηθά τους πολίτες να αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους ως κομμάτι του φυσικού περιβάλλοντος, να ανακαλύπτουν την αξία της ενασχόλησης με την φύση, να νιώθουν σεβασμό για αυτήν και να μαθαίνουν να την προστατεύουν και να την αναδεικνύουν.

Στους Δημοτικούς Λαχανόκηπους του Δ. Αγ. Δημητρίου.

(Φωτογραφίες: Α. Σακελλαρίου)

Συνάντηση του προγράμματος στην Ουτρέχτη

Από τις 4 έως τις 7 Φεβρουαρίου 2020 έλαβε χώρα στην Ουτρέχτη (Ολλανδία) η τέταρτη συνάντηση του προγράμματος CoSIE (Co-creation of Service Innovation in Europe), μαζί με ένα σεμινάριο υπό τον τίτλο Seminar on experiences in co-creation of public services: From individual voices to big data.

Στην συνάντηση συζητήθηκε η μέχρι σήμερα πρόοδος του προγράμματος, η ολοκλήρωση των επόμενων πακέτων εργασίας και παραδοτέων, καθώς επίσης ο σχεδιασμός για την από εδώ και στο εξής πορεία του προγράμματος κατά το τελευταίο έτος υλοποίησής του. Συζητήθηκαν και αναλύθηκαν, επίσης, τα κυριότερα προβλήματα και εμπόδια που ενδέχεται να προκύψουν και οι τρόποι αντιμετώπισής τους, ενώ επίσης σχεδιάστηκαν τα επόμενα βήματα για τη διάχυση του προγράμματος. Κατά τις ημέρες των συναντήσεων συζητήθηκαν επίσης, οργανωτικά και μεθοδολογικά ζητήματα σχετικά με την εφαρμογή του συμμετοχικού σχεδιασμού στις εννέα (9) πιλοτικές μελέτες του προγράμματος, ο σχεδιασμός και η τελική μορφή του οδικού χάρτη για τον συμμετοχικό σχεδιασμό και των Μαζικών Ελεύθερων Διαδικτυακών Μαθημάτων (MOOC), των οποίων ο οριστικός σχεδιασμός θα ολοκληρωθεί άμεσα.

Παρουσιάστηκε, επίσης, ο αρχικός σχεδιασμός και τα επόμενα βήματα της τελικής πιλοτικής μελέτης, η οποία θα λάβει χώρα στην Ελλάδα, όπου και θα εφαρμοστεί ο οδικός χάρτης για τον συμμετοχικό σχεδιασμό. Η ελληνική πλευρά παρουσίασε τις εξελίξεις και την επιλογή του φορέα, που θα είναι ο Δήμος Αγίου Δημητρίου, και η πολιτική των Δημοτικών Λαχανόκηπων (Urban / Community Gardens). Η συνεργασία θα ξεκινήσει από τα μέσα Φεβρουαρίου του 2020 το αργότερο, μετά την υπογραφή της σχετικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου και του Παντείου Πανεπιστημίου, ενώ ήδη έχουν πραγματοποιηθεί δύο συναντήσεις με την Δήμαρχο και στελέχη του Δήμου, που έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την εν λόγω συνεργασία.

Η τελευταία συνάντηση του προγράμματος έχει καθοριστεί για τις 3-4 Νοεμβρίου 2020, στο Ελσίνκι της Φινλανδίας.

Συνάντηση του προγράμματος στην Ουτρέχτη.

(Φωτογραφίες: Α. Σακελλαρίου)

Συνάντηση του προγράμματος στην Αθήνα

Από τις 23 έως τις 25 Οκτωβρίου 2019 έλαβε χώρα στην Αθήνα η τρίτη συνάντηση του προγράμματος CoSIE (Co-creation of Service Innovation in Europe). Η συνάντηση έγινε στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, το οποίο συμμετέχει ως εταίρος στο πρόγραμμα, και συμμετείχαν περίπου 40 εκπρόσωποι από όλα τα ακαδημαϊκά ιδρύματα που συμμετέχουν στο πρόγραμμα καθώς και φορέων που συμμετέχουν στις πιλοτικές του προγράμματος (π.χ. ΜΚΟ, Δήμοι κ.λπ.), καθώς επίσης μέλη της συμβουλευτικής επιτροπής του CoSIE, τα οποία συνδράμουν στην αντιμετώπιση δυσκολιών και προβλημάτων που εμφανίζονται κατά την εφαρμογή του προγράμματος.

Κατά τις ημέρες των συναντήσεων συζητήθηκαν οργανωτικά και μεθοδολογικά ζητήματα σχετικά με την εφαρμογή του συμμετοχικού σχεδιασμού στις εννέα (9) πιλοτικές του προγράμματος (βλ. CoSIE > Pilots), ο σχεδιασμός και η τελική μορφή του οδικού χάρτη για τον συμμετοχικό σχεδιασμό και των Μαζικών Ελεύθερων Διαδικτυακών Μαθημάτων (MOOC), των οποίων ο οριστικός σχεδιασμός θα ολοκληρωθεί τους επόμενους μήνες.

Συζητήθηκε, επίσης, ο αρχικός σχεδιασμός και τα επόμενα βήματα της τελικής πιλοτικής μελέτης, η οποία θα λάβει χώρα στην Ελλάδα, όπου και θα εφαρμοστεί ο οδικός χάρτης για τον συμμετοχικό σχεδιασμό. Η ελληνική πλευρά παρουσίασε τις πρώτες επαφές με πιθανούς ενδιαφερόμενους δήμους και τις πρώτες προτάσεις για συνεργασία που θα αφορά είτε στην αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων και της φτώχειας, π.χ. δημοτικοί λαχανόκηποι, ζητήματα φύλου, π.χ. ενδυνάμωση γυναικών, ή νεολαίας, π.χ. καταπολέμηση ανεργίας των νέων. Μέχρι τις αρχές του 2020 θα έχει οριστικοποιηθεί ο φορέας με τον οποίο θα γίνει η συνεργασία και θα έχει υπογραφεί η σύμβαση, ώστε η συνεργασία να ξεκινήσει από τα μέσα Φεβρουαρίου 20202 το αργότερο, καθώς επίσης ο θεματικός άξονας επί του οποίου θα γίνει η εφαρμογή.

Η επόμενη συνάντηση του προγράμματος έχει καθοριστεί για τις 5-7 Φεβρουαρίου 2020, στην Ουτρέχτη της Ολλανδίας.

Συνάντηση του προγράμματος στην Αθήνα.

(Φωτογραφίες: Α. Σακελλαρίου)

Για πρώτη φορά στην Ελλάδα η 10η Διεθνής Συνάντηση «Ζωντανών Εργαστηρίων» (Living Labs)

Ποτέ ο σχεδιασμός καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών που να καλύπτουν τις καθημερινές ανάγκες των πολιτών δεν ήταν τόσο προσιτός από την κοινωνία παγκοσμίως, όσο είναι σήμερα. Αυτή ακριβώς τη δυνατότητα προσέφεραν στο ενδιαφερόμενο κοινό, από τις 3-5 Σεπτεμβρίου 2019, οι διοργανωτές της ετήσιας διεθνούς συνάντησης-συνεδρίου «Ζωντανών/Δυναμικών Εργαστηρίων» (Living Labs) του European Network of Living Labs (ENoLL), με τίτλο Open Living Lab Days, που έλαβε χώρα για πρώτη φορά στην Ελλάδα, και συγκεκριμένα στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, με πρωτοβουλία του Thessaloniki Active & Healthy Ageing Living Lab (Thess-AHALL), του Εργαστηρίου Ιατρικής Φυσικής του ΑΠΘ, και την υποστήριξη της Ερευνητικής Μονάδας URENIO Research Unit του ΑΠΘ και του Ιδρύματος Ανοικτής Γνώσης Ελλάδος (OKFN Greece).

Κορυφαίοι ομιλητές και Living Labs από περισσότερες από 30 χώρες που δραστηριοποιούνται ερευνητικά σε τομείς όπως είναι οι νέες τεχνολογίες, η υγεία, οι έξυπνες πόλεις, η γεωργία, η εκπαίδευση, η βιώσιμη ανάπτυξη, κ.ά., μετέτρεψαν τη Θεσσαλονίκη σε ένα «ζωντανό» ανοικτό οικοσύστημα καινοτομίας που τοποθετεί τους πολίτες και τις ανάγκες τους στο επίκεντρό του. Με κεντρικό σύνθημα «Co-Creating Innovation: scaling-up from local to global», η παγκόσμια κοινότητα των «Ζωντανών/Δυναμικών Εργαστηρίων», επιδίωξε φέτος να αναδείξει τα τοπικά προβλήματα σε παγκόσμιες ευκαιρίες και προσκάλεσε δημόσιους λειτουργούς, επιχειρηματίες, κοινωνικούς φορείς, ακαδημαϊκούς, εκπροσώπους «Ζωντανών Εργαστηρίων», καινοτόμους startuppers, απλούς πολίτες, ΜΚΟ και άλλους φορείς, σε  συμμετοχική συνεργασία για την ανάπτυξη νέων προϊόντων, πρωτότυπων υπηρεσιών και καινοτόμων λύσεων σε καθημερινά ζητήματα, μέσα σε ένα κοινωνικό περιβάλλον και σε πραγματικό χρόνο, προωθώντας τις αρχές της υπεύθυνης ανάπτυξης και κοινωνικής καινοτομίας.

Πηγή: health.auth.gr [ Συν-δημιουργώντας το «σήμερα» και το «αύριο» της κοινωνικής καινοτομίας ]

Συνάντηση του προγράμματος στις Βρυξέλλες

Στις 25 Ιουνίου 2019, οι επικεφαλής των πακέτων εργασίας του CoSIE (Co-creation of Service Innovation in Europe), μεταξύ αυτών και το Πάντειο Πανεπιστήμιο, συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες για την διαδικασία αξιολόγησης της πορείας του προγράμματος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Εκεί παρουσιάστηκε η πορεία του προγράμματος και οι αλλαγές που έλαβαν χώρα και κατατέθηκαν προτάσεις και παρατηρήσεις από την πλευρά των αξιολογητών. Συνολικά, υποστηρίχθηκε ότι το πρόγραμμα είναι πολύ φιλόδοξο και έχει τις δυνατότητες να συνεισφέρει καινοτόμες προτάσεις ως προς την εφαρμογή του συμμετοχικού σχεδιασμού και της κοινωνικής καινοτομίας στον δημόσιο τομέα. Αυτή τη στιγμή το πρόγραμμα βρίσκεται χρονικά στη μέση της διάρκειάς του και από εδώ και στο εξής αναμένονται τα πιο ενδιαφέροντα ευρήματα.

Εκτός από την διαδικασία της αξιολόγησης συζητήθηκε, επίσης, ο τελικός έλεγχος του οδικού χάρτη για τον συμμετοχικό σχεδιασμό, ο οποίος θα λάβει χώρα στην Ελλάδα με την συμμετοχή ενός Δήμου στην περιοχή της Αττικής. Περισσότερες λεπτομέρειες θα γίνουν γνωστές τον Οκτώβριο, με απώτερο στόχο την ολοκλήρωση της οργάνωσης του τελικού ελέγχου μέχρι τις αρχές του 2020. Τέλος, συζητήθηκε και η επόμενη συνάντηση του προγράμματος, η οποία θα λάβει χώρα από τις 23 έως τις 25 Οκτωβρίου 2019 στην Αθήνα, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, η οποία θα έχει την μορφή εργαστηρίου.

Εξωτερική όψη του κτιρίου όπου έγινε η συνάντηση στις Βρυξέλλες: European Network of Living Labs.

(Φωτογραφία: Α. Σακελλαρίου)